KOPERNIKO

Astronomia, eta matematika lantzen zuen. 1473ko otsailaren 19a-1543ko maiatzaren 24an jaio zen, eta hil 1543ko maiatzaren 24an.

Koperniko matematikari, astronomo, legegizon, fisikari, kalonje katoliko, gobernadore, administratzaile, buruzagi militar, diplomatiko eta ekonomista izan zela esan dezakegu. Astronomia izan zen bere afizioa eta egin zuen aurrerakuntzagatik Copernicus izena eman zitzaion binokularren laguntzaz ikus daitekeen Mare Insularumen dagoen ilargiko krater bati.^[3]

Heliozentrismoa mendebaldeko zientziaren teoria garrantzitsuenetako bat da.

HODEI LOBO

JOSE MIGEL BARANDIARAN

Jose Migel Barandiaran Aierbe -(on) Joxemiel Barandiaran edo aita Barandiaran izenez ere ezaguna— (Ataun, Gipuzkoa, 1889ko abenduaren 31 - 1991ko abenduaren 21a), antropologoa, etnografoa eta apaiza izan zen, mendez mende iraunagatik betiko galtzeko zorian zen euskal kultura biltzen, aztertzen eta ahanzturatik salbatzen egin zuen lan eskerga dela kausa Euskal Herrian eta nazioartean ospetsua. Urte askoan gogo nekaezinaz eta zientziaren metodoak erabiliz egindako berebiziko ikerketa lan haren ondorioz, elkarte askotako kide izendatu zuten: Real Sociedad Española de Antropología, Etnografía y Prehistoria; Sociedad Ibérica de Ciencias Naturales; Euskaltzaindia; Real Academia de la Lengua Española; Société Française d'Ethnographie;Folklore Society; eta abar. Arrazoi berberarengatik, honoris causa doktore izendatu zuten . Euskal Herriko Unibertsitateak, Gasteizko Teologia Fakultateak, Deustuko Unibertsitateak eta Madrilgo Complutense Unibertsitateak

ANDER SANCHEZ

GALENO

Galeno Pregamon jaio zen 131.urtean eta 201.urtean hil zen.

Eragin handia izan du medikuntzaren istorian zehar, berak sortu bai zuen medikuntza.

Arlo asko zituen gogoko baina azkenean medikuntzan jardun zuen nagusiki.

Halaber gladiadoreak osatuz traumatologia arloan esperientzia handia hartu zuen.

Garai artan ere begi-lausoak operatzen jardun zuen.

Anatomia inguruan jakintza zabala erakutsi zuen. Medikuntzari buruz liburu batzuk ere idazti zituen.

Garazi Labaien

ELHUYAR ANAIAK

Biak Logroñon jaio ziren.Juan Jose Elhuyar 1754 ean ekainaren 15 ean eta Fausto 1755 ean urriaren 11an.1781ean anaia biak banandu ziren Juan Jose Suediara joan zelarik eta Fausto aldiz Bergarara bueltatuz hango mineralogia mintegiaren kargu egitera 1785. 1783 bakartu zutenean Juan Josek eta Faustok.1786an Fausto Espainia Berriko Meatzaritza Zentroaren zuzendari orokorra izendatu zuten eta bere lehenego ahaleginak Mexikon, Bornen amalgamatze prozesuaren eraginkortasuna neurtzera bideratu zituen.Espainia Berriko Meatzaritza Errege Mintegia sortzea izan zen 1792an,Eskolako antolakuntza ereduan hartuta. 1833ko otsailaren 6an hil zen Madrilen.Joan Jose, Granada Berriko, oraingo Kolonbia, meatzetan lan egitera joan zenhartzeko aukera izan zuen bertan lanean ari zela. Bogotan hil zen, 1796ko irailaren 20ean.

Uxue Aranalde

ARMAND DAVID

Jean-Pierre-Armand David Haltzueta^[1] (Ezpeleta, Lapurdi, 1826ko irailaren 7a - Paris, Frantzia, 1900ko azaroaren 10a) Euskal Herriko misiolari lazarista, zoologo eta botanikoa izan zen. Animalia, harri eta fosilak bildu zituen Txinan Parisko Natur Historiako Museoarentzat. Berari bidalitako materialetan oinarriturik espezie berriak deskribatuta, Europako zenbait biologok 70 landare mota ingururen izen zientifikoak berari eskaini zizkioten, eta Davidia generoa berariaz sortua izan da Davidia involucrata zuhaitza izendatzeko.

"Eskual-herritik behinere jalgi diren jakintsun handienetarik bat izan, eta panda handia aurkitu zuen, urruneko Txina hartan, beste hainbat eta hainbat landare eta animalia berrirekin batera. Frantziako lehenengo eboluzionistetariko bat izateaz gainera, bere ekarpenak oso munta handikoak izan ziren biogeografiaren garapenerako."

Haritz Martin

JOSE MIGEL BARANDIARAN

Jose Migel Barandiaran, Oñatiko Unibertsitateko klaustroan, 1979. urtean egindako omenaldian. Datuak: Izen osoa Jose Migel Barandiaran Aierbe Ezizena Aita Barandiaran On Joxe Jaio 1889ko abenduaren 31 Euskal Herria Ataun, Gipuzkoa (Euskal Herria) Hil 1991ko abenduaren 21a (101 urte) Euskal Herria Ataun, Gipuzkoa (Euskal Herria)

JULEN OTXANDORENA

JESUS ALTUNA

JESUS Altuna1932ko uztailaren 27an jaio zen. Berastegin(gipuzkoa)bizi zen, , paleoantropologoa eta arkeozoologoa da. Filosofiaeta Teologiako ikasketak egin zituen Gasteizko eta Donostiako apaizgaitegietanMadrilgo Complutense unibertsitatean (1960). Alemaniako ikerketa zentroetan historiaurreko Arkeologia Saileko lehendakari eta Munibe aldizkariaren zuzendari izan da.
BEÑAT LOIDI

JESUS ALTUNA

JESUS ALTUNA Jesus Altuna Etxabe (Berastegi, Gipuzkoa, 1932ko uztailaren 27a) arkeologoa, paleoantropologoa eta arkeozoologoa da. Filosofia eta Teologiako ikasketak egin zituen Gasteizko eta Donostiako apaizgaitegietan, Biologia Zientzietako lizentziak ere bai.Alemaniako ikerketa zentroetan, Paleoantropologiako eta Arkeozoologiako jakintza espezializatuak bereganatu zituen. Arkeozoologiako lan batekin eskuratu zuen doktore titulua, 1971n, eta Arkeozoologian aitzindari izan da, Euskal Herrian ez ezik, Europa osoan ere. 1960 – 1972 bitartean, antropologia indusketa askotan lagundu zuen. Sari asko lortu zituen: 1. Zientzia Ikerketarako Ibáñez Martín saria 2. Xabier Maria de Munibe saria 3. Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen saria 4. Eusko Ikaskuntza-Euskadiko Kutxa saria 5. Eusko Jaurlaritzaren Lan Onari saria 6. Ikerketako Euskadi saria.

 OIER ARABAOLAZA

ARMAND DAVID

Izen osoa: Jean-Pierre-Armand-David Halzueta, Jaio zen: 1826ko irailaren 7an, Ezpeleta (Lapurdi) Hil: 1900ko azaroaren 10an, Paris Euskal Herriko misiolari lazarista, zoologo eta botanikoa izan zen. Animalia, harri eta fosilak bildu zituen Txinan Parisko Natur Historiako Museoarentzat. Berari bidalitako materialetan oinarriturik espezie berriak deskribatuta, Europako zenbait biologok 70 landare mota ingururen izen zientifikoak berari eskaini zizkioten, eta Davidia generoa berariaz sortua izan da Davidia involucrata zuhaitza izendatzeko. Hala ere Armand David, nahiz eta euskal zientzilari eta exploratzaile handienetakoa izan, ez da sobera ezaguna euskaldunen artean. Manex Hiriart-Urrutik aspalditik idatzi zuen berari buruz Eskualduna astekarian 1900. urtean: "Eskual-herritik behinere jalgi diren jakintsun handienetarik bat izan, eta panda handia aurkitu zuen, urruneko Txina hartan, beste hainbat eta hainbat landare eta animalia berrirekin batera. Frantziako lehenengo eboluzionistetariko bat izateaz gainera, bere ekarpenak oso munta handikoak izan ziren biogeografiaren garapenerako." Aita, Fructueux-Dominique-Génie David,notable edo jauntxo bat izan zen. Bertako sendagilea izan zen, eta baita auzapeza ere sasoi batean. Politikoki Armand Daviden aitak jarrera legitimista oso sutsuak defenditu zituen bere bizitzan zehar, eta bere ideologia seme-alabei igortzen saiatu zen. Baina aldi berean Historia Naturala gustokoa zuen gizona zen eta Armandi sortu zion naturzaletasuna eta abere, hegazti, lore eta abarrak aztertzeko zaletasuna. Ama, Rosalie Haltzueta, baionarra zen, eta familia onekoa, antza. Armandek bi urte eman zituen Baionako Apaiztegi Handian apaizten.

MARTIN ZUBILLAGA

PITAGORAS

Antzinako Greziako matematikari eta filosofo bat izan zen. Matematikan, Pitagorasen teoremarengatik da ezaguna eta zenbakien bitartez dena azal daitekeela pentsatzen omen zuen. Pitagorismo izendatu den mugimendu erlijioso garrantzitsu baten sortzaile, mistikotzat jo izan da historian zehar.

IRATI ZULOAGA

ARKIMEDES

Matematikari, fisikari eta ingeniari Greziarra zen. Fisikari estatikoaren eta hidrostatikaren sortzailea izan zen . Asmatutako gauza bat zen zirkulu baten zirkunferentzi eta bere diametroaren arteko erlazioa.

OINATZ LASARTE

ELHUYAR ANAIAK

ELHUYAR ANAIAK Elhuyar anaiak Juan Jose eta Fausto Elhuyar Zubize anaiak izan ziren. Ezagunak dira munduan lehen aldiz wolframa bakartzea lortu zutelako, 1783an, Bergarako Mintegian Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen baitan. Biak Logroñon jaio ziren, 1754 ean ekainaren 15 ean. Gazteak zirenean, 1772an, hasi ziren kimika eta mineralogia ikasketak egiten Parisen . Han zientzialari handien lanak ikusteko aukera izan zuten. Handik Uppsalara joan ziren beraien ikasketak jarraitzeko. Faustoren lorpen handienetarikoa Espainia Berriko Meatzaritza Errege Mintegia sortzea izan zen  1833ko otsailaren 6an hil zen Madrilen. Joan Jose, Granada Berriko, oraingo Kolonbia, meatzetan lan egitera joan zen eta Mutis-en espedizio botanikoan parte hartzeko aukera izan zuen bertan lanean ari zela. Bogotan hil zen, 1796ko irailaren 20an.

 LAIDA MALKORRA

2016-17 IKASTURTEA

Kaixo, lagunok: Ederki hasi dugu ikasturtea. Gu oso ondo gaude. Gure lanak erakutsiko dizkizuegu. Gure lehenengo lana ZIENTZIALIEI buruzkoa izan da. Besterik gabe, hemen doa. Ea gustokoa duzuen. AIO PELAIO